Đến thăm xã Hồng Nam, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên, người ta mới cảm nhận hết được thế nào là nhãn mang thương hiệu Hưng Yên. Đây được coi là “thủ phủ” của vùng đất nhãn Hưng Yên ngàn năm văn hiến, có những cây nhãn cổ thụ với hàng trăm năm tuổi đã được công nhận là Di sản quốc gia, trong đó không thể không kể đến rặng nhãn cổ nằm ven đê sông Hồng thuộc thôn Nễ Châu, xã Hồng Nam.
Xưa kia, rặng nhãn cổ với gần 800 cây nằm bên triền đê sông Hồng bắt đầu từ chợ hàng Giầu (xã Quảng Châu) kéo dài tới cống Diên Tiêu (xã Tân Hưng). Theo các cụ cao niên trong làng kể rằng rặng nhãn này do các cá nhân, dòng họ ở phường Hồng Châu, xã Hồng Nam trồng để giữ đê, lấy bóng mát và lấy quả. Rặng nhãn cổ trải dài mênh mông vô tận ấy vào mùa hoa nhãn khi hít căng lồng ngực, ta có thể nhận thấy vị man mát của sương sớm, vị thanh nhẹ của mưa xuân, và đặc biệt là vị ngòn ngọt tựa như mùi thơm của mật.
Hiện nay, rặng nhãn cổ chỉ còn 155 cây đã được gắn biển cây bảo tồn. Những cây nhãn cổ sừng sững với lớp vỏ nhăn nheo, sần sùi, in đậm dấu ấn thời gian. Các cành nhánh chính của cây uốn lượn tựa mình rồng. Tán cây rất rộng, tỏa bóng mát xuống triền đê. Những cây nhãn to tán lớn, ánh nắng mặt trời khó lọt vào đến gốc trở thành những điểm dừng chân nghỉ ngơi lý tưởng cho những ai đi ngang qua vào buổi trưa hè. Trong số 155 cây nhãn cổ thì có đến một nửa là nhãn cùi, đây cũng thuộc loại nhãn ngon, chịu rét tốt lại ít kén đất,. thân nhiều cành, lá um tùm xanh tươi quanh năm, quả hơi dẹt, vỏ màu vàng nâu, cùi dày. Độ ngọt và hương thơm chỉ đứng sau nhãn lồng và nhãn đường phèn. Nhãn cùi chủ yếu để sấy khô làm long nhãn xuất khẩu. Nửa số cây nhãn còn lại, số ít là nhãn lồng, còn chủ yếu là nhãn thóc, nhãn nước. Nhãn lồng thuộc loại nhãn ngon, quý của Hưng Yên, vỏ màu vàng nâu nhạt, cùi dày khi bóc lớp vỏ mỏng láng để lộ lớp cùi nhãn dày trắng ngà, bên trong là hạt nhỏ màu đen nháy. Khi đưa vào miệng nếm thử có vị ngọt thơm, giòn dai. Mùi hương cũng rất đặc trưng, đó không phải là một mùi thơm nức mũi mà nhẹ nhàng, tinh khiết và dịu mát. Ngày nay, Nhãn lồng Hưng Yên được bạn bè quốc tế yêu thích, đưa tên tuổi của nước ta ra thị trường thế giới khó tính như Nhật Bản, Mỹ hay Hàn Quốc. Nhãn lồng cũng luôn là niềm tự hào của những người con Hưng Yên. Mặc dù ngày nay, nhãn được trồng ở rất nhiều nơi nhưng không nơi nào có thể sánh với hương vị ngọt ngào của nhãn lồng Hưng Yên – quà tặng mà thiên nhiên ưu ái dành riêng cho mảnh đất này.
Mời anh về thăm quê tôi
Bên dòng sông Hồng phù sa đỏ mịn
Rặng nhãn bờ đê tắm mình trong nắng
Nghe vang nhịp chèo câu hát à ơi…