Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Lịch sử cấp tỉnh Nhà thờ họ Quách và lăng mộ Huệ Dung Công chúa, thôn Phượng Tường, xã Nhật Tân, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên.

Ảnh: Đ/c Đỗ Hữu Nhân - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở VH,TT&DL trao Bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh cho địa phương.

Nhà thờ họ Quách và lăng mộ Huệ Dung Công chúa tọa lạc tại thôn Phượng Tường, xã Nhật Tân, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Căn cứ các tư liệu lịch sử, Gia phả họ Quách (tại thôn Phúc Khê, xã Thái Phúc, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình) và truyền ngôn của các cụ cao niên tại địa phương: Nhà thờ họ Quách là nơi tôn thờ tổ tiên - Thủy tổ họ Quách, tổ chi Quách Hữu Nghiêm và bà tổ cô Quách Xuân Dung (tức Huệ Dung Công chúa) tại thôn Phượng Tường, xã Nhật Tân, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên.

          Cụ tổ Quách Hữu Nghiêm sinh năm 1442 tại làng Phúc Khê, huyện Thanh Lan, phủ Tiên Hưng (nay thuộc xã Thái Phúc, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình). Cụ đỗ Tiến sĩ năm 1466, làm quan dưới triều vua Lê Thánh Tông, từng đi sứ triều Minh và giữ tới chức Thượng thư. Tương truyền, sau khi thi đỗ Tiến sĩ, cụ Quách Hữu Nghiêm được triều đình ban cho 20 mẫu đất tạị làng Phượng Tường làm đất lộc điền (Cánh đồng Quan). Tại đây cụ kết duyên với cụ bà người làng Phượng Tường và khai mở dòng họ Quách tại địa phương. Hai cụ sinh hạ được hai người con trai và một con gái (Trai trưởng là Quách Đình Nhạn, thứ là Quách Quí Công và tổ cô Quách Xuân Dung).

Ảnh: Đ/c Đỗ Hữu Nhân - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở VHTT&DL tặng hoa chúc mừng.

Bà tổ cô Quách Xuân Dung là con gái của cụ Quách Hữu Nghiêm. Sinh thời, bà được vua Lê Thánh Tông yêu mến, nhận làm con nuôi, phong là Huệ Dung Công chúa. Bà mất khi mới 8 tuổi tại Thăng Long, được cụ tổ Quách Hữu Nghiêm đưa về an táng tại làng Phượng Tường, trên khu đất thuộc cánh đồng Quan và được phong là Thánh Cô. Hiện nay, dòng họ Quách tại làng Phượng Tường còn lưu giữ 01 sắc phong niên hiệu vua Khải Định thứ 9 (1924) ban cho làng Phượng Tường hương hỏa phụng thờ Thánh cô Quách Xuân Dung.

          Tương truyền, Nhà thờ họ Quách được khởi dựng sau khi cụ Quách Hữu Nghiêm mất (đầu thế kỷ XVI). Khoảng những năm 1948 - 1953, Nhà thờ họ Quách bị bom đạn chiến tranh tàn phá. Sau khi hòa bình lập lại, dòng họ Quách tại làng Phượng Tường đã phục dựng lại từ đường dòng họ trên nền đất cũ (năm 1986) và trùng tu, tôn tạo lớn vào năm 2002. Hiện nay, Nhà thờ họ Quách có kết cấu mặt bằng tổng thể gồm 02 tòa: Tiền tế và Hậu cung, mỗi tòa 03 gian, mang phong cách kiến trúc truyền thống.

Ảnh:  Đ/c Nguyễn Thị Thu Hường - Trưởng Ban Quản lý di tích tỉnh tặng hoa chúc mừng.

Lăng Huệ Dung Công chúa được khởi dựng thời Hậu Lê (khoảng cuối thế kỷ XV), sau khi di hài bà được đưa về an táng tại quê nhà. Công trình được tu sửa, tôn tạo vào các năm 1980 và 2019.

Tại di tích hiện còn lưu giữ được hệ thống đồ thờ tự tương phong phú, có giá trị, được bài trí theo quy chuẩn như: ngai, bài vị, tượng bà tổ cô, sắc phong thời Nguyễn, đại tự, bát hương đồng,...

Hằng năm, vào mồng 9 tháng 9 âm lịch, con cháu dòng họ Quách ở khắp mọi miền lại về từ đường tế tổ, để tỏ lòng thành kính đối với tổ tiên. Đây cũng là dịp ôn lại những truyền thống của dòng họ và công đức của tổ tiên, để các thế hệ hôm nay và mai sau biết về dòng tộc mình, thể hiện nét đẹp truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc.

Ảnh: Chương trình văn nghệ tại buổi lễ.

Xuất phát từ những giá trị còn hiện hữu, ngày 10/3/2025, UBND tỉnh Hưng Yên đã ban hành Quyết định số 569/QĐ-CTUBND xếp hạng di tích Nhà thờ họ Quách và lăng mộ Huệ Dung Công chúa là di tích lịch sử cấp tỉnh, khẳng định giá trị lịch sử văn hóa đang được bảo tồn và lưu giữ tại di tích; xác lập cơ sở khoa học, cơ sở pháp lý để bảo vệ và phát huy giá trị di tích lâu dài./.

Thực hiện: Như Thủy